Χίος: Δόξα και τιμή στους ναυτεργάτες - μαχητές του ΔΣΕ

- Το αναλυτικό ρεπορτάζ απο το Ριζοσπάστη

Με μια μοναδική εκδήλωση, που διοργάνωσαν η ΤΕ Χίου του ΚΚΕ και το Παράρτημα Χίου της ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ, στα Καρδάμυλα, ένα από τα χιώτικα ναυτοχώρια, τιμήθηκαν χτες οι 19 Χιώτες ναυτεργάτες που έπεσαν μαχόμενοι μέσα από τις τάξεις του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, αλλά και οι δεκάδες ναυτεργάτες από τη Χίο που έδρασαν μέσα από τις γραμμές της θρυλικής ΟΕΝΟ. Αιγνούσα, Καρδάμυλα, Συκιάδα, Λαγκάδα, Βίκι, Λιθί, Βροντάδος, αποτελούν χαρακτηριστικούς ναυτότοπους του νησιού που έβγαλαν πρωτοπόρους ναυτεργάτες στην εργατική - λαϊκή πάλη. Η εκδήλωση, ως αποκορύφωμα μιας μεγάλης προσπάθειας συλλογής στοιχείων και αρχειακού υλικού από την Κομματική Οργάνωση Χίου, ανέδειξε σημαντικές πτυχές της συμμετοχής των Χιωτών ναυτεργατών τόσο στην ΟΕΝΟ όσο και στον ένοπλο αγώνα του ΔΣΕ. Δεκάδες ήταν οι ναυτικοί από τη Χίο που άφησαν τα καράβια και ανέβηκαν στο βουνό, ενώ 19 από αυτούς έπεσαν στις μάχες της ηπειρωτικής Ελλάδας και τιμήθηκαν ιδιαίτερα στην εκδήλωση.

Παρών ήταν και ο Γιώργης Ποδιάς, επιζών αντάρτης ναυτεργάτης, ο οποίος μίλησε στους παρευρισκόμενους και τιμήθηκε για την ανιδιοτελή και αταλάντευτη προσφορά του κάθε στιγμή της ταξικής πάλης: Είτε στα καράβια, στην οργάνωση των ναυτεργατικών αγώνων μέσα από την ΟΕΝΟ, είτε με το όπλο του ΔΣΕ στο χέρι στα βουνά της Ελλάδας, είτε αργότερα επί 30 χρόνια ως πολιτικός πρόσφυγας στην Πολωνία. Στο πρόσωπό του τιμήθηκαν οι εκατοντάδες ναυτεργάτες, που ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα του ΔΣΕ βγήκαν στο βουνό συμμετέχοντας στον ένοπλο αγώνα, στην κορυφαία στιγμή της ταξικής πάλης στην Ελλάδα τον περασμένο αιώνα.

Ξεχωριστή στιγμή ήταν η επίδοση από τον Γιώργο Τούσσα, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, τιμητικού αναμνηστικού στον βετεράνο κομμουνιστή αγωνιστή, που ήταν - τι άλλο; - ένα ξύλινο καραβάκι, φτιαγμένο στο χέρι, το οποίο κοσμούν το έμβλημα του ΔΣΕ και το λογότυπο για τα 100χρονα του ΚΚΕ.

Θα τα καταφέρουμε

«Τιμή και δόξα στους ναυτεργάτες! Σε όλους τους μαχητές και τις μαχήτριες του ΔΣΕ που έδωσαν τη ζωή τους. Συνεχίζουμε τον αγώνα με υψηλό αίσθημα ευθύνης και βαδίζουμε προς το 2018, που το Κόμμα μας συμπληρώνει τα 100 χρόνια ζωής και ηρωικής δράσης. Θα τα καταφέρουμε!». Με τα λόγια αυτά έκλεισε ο Γιώργος Τούσσας την ομιλία του στην εκδήλωση.

Αρχικά, αναφερόμενος στην ηρωική πάλη των μαχητών του ΔΣΕ, κάλεσε τους εργαζόμενους και τη νεολαία να αναλογιστούν πόση δύναμη έχει ο άνθρωπος που πιστεύει σε ανώτερα ιδανικά, που αγωνίζεται μαζί με το ΚΚΕ για το δίκιο της εργατικής τάξης, για την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, για το σοσιαλισμό.

Ειδικά για τις μάχες των ναυτεργατών σημείωσε: «Οι ναυτεργάτες συμμετείχαν σε ένα διαρκή αγώνα. Αρχικά μέσα από τις γραμμές της Ναυτεργατικής Ενωσης, τις δεκαετίες του '20 και του '30, και στη συνέχεια μέσα από τις γραμμές της θρυλικής ΟΕΝΟ, που δημιουργήθηκε το 1943 από τις Ενώσεις των μηχανικών, των ναυτίλων, των ασυρματιστών.

Οι Χιώτες ναυτεργάτες, μαζί με τους άλλους συντρόφους τους, πρωτοστάτησαν στην υλοποίηση του καθοριστικού συνθήματος της ΟΕΝΟ "Κρατήστε τα πλοία εν κινήσει", προσφέρθηκαν ως εθελοντές για την απόβαση στη Νορμανδία (...)

Η προσφορά της ΟΕΝΟ στον απελευθερωτικό αγώνα αλλά και στον αγώνα για τα δικαιώματα των ναυτεργατών είναι ανεκτίμητης αξίας, γι' αυτό αντιμετωπίστηκε εχθρικά από τους εφοπλιστές και το αστικό κράτος, την εξουσία του κεφαλαίου.

Μέσα στη φωτιά του πολέμου, σε αναμέτρηση με τις φασιστικές νάρκες και τα υποβρύχια, τα άγρια κύματα του Ατλαντικού και των άλλων θαλασσών, οι σύντροφοί μας προετοιμάζονταν για μεγαλύτερες θυσίες, προετοιμάζονταν να πουν το μεγάλο ΝΑΙ στο κάλεσμα του ΚΚΕ να βρεθούν στο βουνό και να συνεχίσουν τον αγώνα...».

Στη συνέχεια, με πλήθος παραδειγμάτων από τον ηρωισμό των ανταρτών, ανέδειξε το χαρακτήρα του ΔΣΕ ως λαϊκού στρατού, που εξέφραζε τα συμφέροντα της συντριπτικής πλειοψηφίας του πληθυσμού, ενάντια στα συμφέροντα των εκμεταλλευτών και των καταπιεστών. Τα συμφέροντα της εργατικής τάξης και της βασικής συμμαχικής της δύναμης, της εξαθλιωμένης αγροτιάς και των φτωχών αυτοαπασχολούμενων στρωμάτων των πόλεων και των χωριών. Οπως είπε χαρακτηριστικά, «ο ΔΣΕ διδάσκει ότι μπροστά στο δίλημμα "υποταγή ή οργάνωση της πάλης και αντεπίθεση", το εργατικό κίνημα επέλεξε το δεύτερο δρόμο. Αυτό το δίδαγμα είναι διαχρονικό, δείχνει το δρόμο στις μέρες μας που ο καπιταλισμός, το κοινωνικοπολιτικό σύστημα που στηρίζεται στην εξουσία της αστικής τάξης και την καπιταλιστική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής, γίνεται συνεχώς πιο επικίνδυνος για το λαό».

Αναφερόμενος στην τρέχουσα πολιτική επικαιρότητα, κάλεσε την εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα σε συμπόρευση με το ΚΚΕ, ενίσχυση της λαϊκής πάλης, με κριτήριο τις δικές τους ανάγκες και στόχο την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου, την αποδέσμευση από τη θηλιά των ιμπεριαλιστικών συμμαχιών. Οπως είπε, «σύγχρονη απάντηση, σύγχρονη λύση είναι η διεκδίκηση και κατάκτηση της εργατικής εξουσίας. Μόνο σε αυτήν τη βάση, που τα μέσα παραγωγής, τα οικονομικά εργαλεία θα κοινωνικοποιηθούν, θα περάσουν στα χέρια του λαού, μπορεί να σχεδιαστούν κεντρικά η οικονομία, η ναυτιλία, τα ναυπηγεία και τα λιμάνια, να αποδεσμευτεί η χώρα από την ΕΕ και κάθε άλλο ιμπεριαλιστικό οργανισμό, να αξιοποιηθούν οι παραγωγικές δυνατότητες, να οικοδομηθούν αμοιβαία επωφελείς σχέσεις με άλλα κράτη και λαούς».

Ακολουθούμε τα ίχνη σας

Στη συνέχεια της εκδήλωσης ακολούθησε καλλιτεχνικό πρόγραμμα με αντάρτικα και εργατικά τραγούδια καθώς και ανάγνωση του χρονικού των πιο σημαντικών γεγονότων που σημάδεψαν τη λαϊκή πάλη τη δεκαετία του 1940. Ο Δημήτρης Ψωμαδάκης, πρόεδρος του Παραρτήματος Χίου της ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ, αναφερόμενος στη διοργάνωση της εκδήλωσης, μίλησε για «ένα χρέος που εξοφλείται μετά από 68 χρόνια», αφού «αποτίεται φόρος τιμής στους αδούλωτους που άφησαν τα καράβια, τα σπίτια και τις οικογένειές τους για να αναμετρηθούν με την άρχουσα τάξη...».

Το ποίημα του Χιώτη κομμουνιστή ποιητή Φώτη Αγγουλέ «Ο Δρόμος μας» αφιερώθηκε στους ήρωες μαχητές του ΔΣΕ, ως υπόσχεση για συνέχιση της πάλης:

«Ας μην ήρθατε πίσω

κι ας μην φτάσατε πουθενά.

Ο δρόμος μας αρχινά

από κει που ο δικός σας τελειώνει.

Μέσα στο κάτασπρο χιόνι

μια ματωμένη γραμμή το δρόμο μας δείχνει,

ας ρίχνει σκοτάδι τριγύρω η νύχτα, ας ρίχνει...

Ακολουθούμε πιστά τα ματωμένα σας ίχνη»

Πολύτιμα ντοκουμέντα

Η πρωτοπόρα δράση της ΟΕΝΟ, οι διεκδικήσεις της, η οργάνωση της πάλης σε όλα τα ναυτοχώρια, ανταποκρίσεις από δίκες πρωτοπόρων ναυτεργατών, πλευρές της αντιπαράθεσης με το εφοπλιστικό κεφάλαιο και πολλά ακόμα καταγράφονταν στα αποκόμματα από το «Εμπρός» (όργανο της ΚΟ Χίου τη δεκαετία του 40) και τον «Πρωτοπόρο» (όργανο του ΕΑΜ Χίου), που εκτέθηκαν στην εκδήλωση. Η έκθεση αρχειακού υλικού συμπληρωνόταν από πορτρέτα των τιμώμενων αγωνιστών, τα βιογραφικά τους και άλλα σημαντικά ντοκουμέντα όπως μαρτυρίες ναυτεργατών από τον ένοπλο αγώνα και εκθέσεις χαφιέδων για τη δράση κομμουνιστών και πρωτοπόρων αγωνιστών στα καράβια και στα λιμάνια. Κομμάτι του υλικού, που συγκεντρώθηκε και εκτέθηκε, παρουσιάστηκε στην εκδήλωση από τον Γιάννη Αμπαζή, μέλος της ΤΕ Χίου του ΚΚΕ.

Ανάμεσα στα ντοκουμέντα, ξεχώριζε η έκκληση των ναυτεργατών - μαχητών του ΔΣΕ προς τους συναδέλφους τους να ανέβουν στον Γράμμο και να ενταχθούν στο λαϊκό στρατό: «Αφήστε τα καράβια κι ελάτε στη λεύτερη Ελλάδα. Φτάνουν πια τα χρόνια που δουλέψαμε σκλάβοι στους εφοπλιστές. Τα λεφτά που κερδίζουν απ' τον ιδρώτα μας οι εφοπλιστές γίνονται σφαίρες και σκοτώνουν (...) Οταν ένας λαός παλεύει ενωμένος δεν υπάρχει δύναμη που να μην μπορεί να νικήσει. Μέσα στη Λαϊκή Δημοκρατία θα φτιάξουμε ένα δικό μας εμπορικό ναυτικό χωρίς εκμεταλλευτές».

Χαρακτηριστική είναι η παρακάτω μαρτυρία για τη συμμετοχή των ναυτεργατών στον ΔΣΕ: «Οι ναυτεργάτες φέρνουνε πάντα ένα καινούριο αέρα, όπου κι αν πάνε εδώ στο μέτωπο. Την πρώτη φορά που θα πάνε στο χαράκωμα το νομίζουν απαραίτητο να μοιράσουν ό,τι ψιλοπράματα μπορεί να βρίσκονται στις τσέπες ενός ανθρώπου που γύρισε τα λιμάνια των πέντε ωκεανών. Σουγιαδάκια, αναπτήρες, φακοί, τσακμακόπετρες, κλωστές, βελόνες, ταμπακιέρες, όλα μοιράζονται...».

«Να, εδώ γράφει για τον παππού...», λέει συγκινημένος ένας από τους παρευρισκόμενους, διαβάζοντας το όνομά του ανάμεσα στους φακελωμένους κομμουνιστές - αγωνιστές ναυτεργάτες. Πρόκειται για μία από τις χαφιέδικες αναφορές προς το αστικό κράτος, ενώ σε άλλη διαβάζουμε: «Το Κ.Γ. της ΟΕΝΟ καταβάλλει προσπαθείας όπως επιτύχει παρά των Γαλλικών αρχών έγκρισιν εισόδου εις γαλλικόν έδαφος ενός ατόμου ούτινος τα στοιχεία δεν εξηκριβώθηκαν και το οποίον ευρίσκεται εις Αίγυπτον. Πιστεύεται ότι το άτομον αυτό είναι σοβαρόν κοματικόν στέλεχος της οργανώσεως, το οποίο διώκεται παρά των αρχών Αιγύπτου ή εκτελεί καθήκοντα συνδέσμου». Για άλλο ναυτεργάτη φακελωμένο, η έκθεση αναφέρει: «Ούτος τον Σεπτέμβριον του 1945 απεστάλη παρά της ΟΕΝΟ ως κομματικός υπεύθυνος ταύτης εις Μπουένος Αϋρες, όπου και παρέμεινε μέχρι του Μαΐου του 1948 ότε μετ' άλλων Ελλήνων απηλάθη παρά των τοπικών αρχών λόγω της κομμουνιστικής δράσης του. Απαντες οι απελαθέντες απεβιβάσθησαν εις Ιταλίαν και εκείθεν εις Γιουγκοσλαυΐαν, όπου ενετάχθη εις κομ/συμμορίτας. Εκείθεν μετέβη εις Πολωνίαν όπου εκπαιδεύθη εις ειδικήν σχολήν στελεχών. Μετά την εκπαίδευσίν του εναυτολογήθη επί πολωνικού πλοίου και ήδη ευρίσκεται εις Καλκούταν Ινδιών από πολλών μηνών ως υπεύθυνος της ΟΕΝΟ».