Το μαστίχι στην πορεία του στο χρόνο, σαν προϊόν στην κάλυψη των αναγκών των ανθρώπων που δέθηκαν μαζί του, έρχεται στο σήμερα να δείξει τις αντοχές του σ’ αυτό το ρόλο.
Αυτή η πορεία πάντοτε σημαδεμένη από τις γενικότερες εξελίξεις και σχεδιασμούς, φτάνει στο σήμερα της ελληνικής οικονομίας και μάλιστα σε περίοδο καπιταλιστικής κρίσης.
Είναι δεμένο με την αγροτική πολιτική που ασκείται στη χώρα μας, ενταγμένη στα πλαίσια που έχει χαράξει η Κοινή Αγροτική Πολιτική στις χώρες της ΕΕ.
Έτσι λοιπόν δέχεται την επίθεση εγκατάλειψης και συρρίκνωσης της αγροτικής παραγωγής, όπως συμβαίνει στο σύνολο των αγροτικών προϊόντων. Μόνη στήριξη η ενίσχυση ανά δένδρο (αφού με προγενέστερες αποφάσεις ο σχίνος έχει χαρακτηριστεί δασικό είδος) και όχι βάση παραγωγής. Είναι λοιπόν καθαρό στο πλαίσιο εφαρμογής αυτής της αγροτικής πολιτικής, ότι οι υποδομές και η καλλιέργεια που έχουν σχέση με την παραγωγή, δεν θα βρουν στήριξη.
Παράλληλα το μαστίχι ως καλλιέργεια με τα σημερινά μέσα απαιτεί σκληρή και επίπονη χειρωνακτική εργασία, με τον παραγωγό κοντά στον τόπο παραγωγής, δηλαδή στο χωριό, αφού όλες οι εργασίες μέχρι την παράδοσή του στο συνεταιρισμό, απαιτούν αγροτικό περιβάλλον. Αυτό το δεδομένο σε συνδυασμό με την εφαρμογή της πολιτικής "ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ" που περιορίζει ακόμη περισσότερο την κάλυψη των σύγχρονων αναγκών (σε παιδεία, υγεία, πολιτισμό, αθλητισμό, ψυχαγωγία κ.ά.) για τον άνθρωπο του χωριού, δημιουργεί προϋποθέσεις επιδείνωσης του βιοτικού του επιπέδου.
Τα μέτρα που ελήφθησαν από την κυβέρνηση, με τη στήριξη της ΝΔ και του ΛΑΟΣ το τελευταίο διάστημα αλλά κι αυτά που σχεδιάζονται οδηγούν σε οικονομικό αδιέξοδο την πλειοψηφία των μαστιχοπαραγωγών.
Πρόσφατα ψηφίστηκε το Μητρώο αγροτών που χωρίζει τους παραγωγούς σε κατά κύριο και δευτερεύον. Επειδή η μεγάλη πλειοψηφία κάνει και μια δεύτερη δουλειά για να τα βγάλει πέρα, οι προϋποθέσεις που μπαίνουν τους οδηγούν έξω από κάθε οικονομική ενίσχυση (πετρέλαιο, ΦΠΑ, ενίσχυση ανά δέντρο κ.ά) που είχε κατακτηθεί μέχρι σήμερα.
Έχει δοθεί σε δημόσια διαβούλευση προσχέδιο νόμου για την ασφάλιση της παραγωγής στον ΕΛΓΑ. Το απαράδεκτο σημερινό καθεστώς γίνεται ακόμη χειρότερο αφού αυξάνει παραπέρα την υποχρεωτική ασφαλιστική εισφορά(από 3% σε 4% και φτάνει μέχρι 12% επί της τιμής πώλησης) μειώνοντας ταυτόχρονα την αποζημίωση της ζημιάς.
Από τις εξαγγελίες του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης στους άμεσους σχεδιασμούς της κυβέρνησης είναι και η κατάργηση των συνεταιρισμών με την ύπαρξη ενός συνεταιρισμού σε επίπεδο νομού. Τα μέλη αυτού του συνεταιρισμού δεν θα είναι μόνο φυσικά πρόσωπα, όπως μέχρι σήμερα, αλλά και εταιρείες που ασχολούνται στον τομέα τις μεταποίησης αγροτικών προϊόντων και όχι μόνο. Δηλαδή η προσπάθεια που ξεκίνησε με τη MEDITERRA για άλωση από τους ιδιώτες των δραστηριοτήτων της ΕΜΧ, σήμερα έρχεται με τη μορφή νόμου.
Kι ενώ η επίθεση σε βάρος των συμφερόντων των παραγωγών βρίσκεται σε εξέλιξη, ποιος είναι ο ρόλος των εκπροσώπων τους στα όργανα της ΕΜΧ; Η Γενική συνέλευση των αντιπροσώπων και το Διοικητικό συμβούλιο ελέγχονται από τις δυνάμεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ. Στον ίδιο πολιτικό χώρο ανήκουν και οι δύο αντιπρόσωποι στην ΠΑΣΕΓΕΣ που εγκρίνουν τους παραπάνω σχεδιασμούς σε βάρος των παραγωγών.
Δεν είναι λοιπόν τυχαίο που η πλειοψηφία της διοίκησης της ΕΜΧ βάζει πλάτη για να περάσει αυτή η πολιτική. Δημιουργεί τις προϋποθέσεις ώστε στην κατάλληλη στιγμή να περάσουν οι δραστηριότητές της σε ιδιωτικά συμφέροντα, όπως έγινε με το σύνολο των συνεταιρισμών σ’ όλη την Ελλάδα. Ήδη έχει προχωρήσει σε ενέργειες όπως:
- η δημιουργία της MEDITERRA με τη μορφή ΑΕ. Αναπτύχθηκε βάση των συμφερόντων της Τράπεζας Αττικής, που κατέχει το 1/3 περίπου των μετοχών και όχι των πραγματικών αναγκών για προώθηση των πωλήσεων. Ελέγχει το λιανεμπόριο μαστίχας και τις χονδρικές πωλήσεις μαστίχας στο εσωτερικό της χώρας. Έχουν γίνει προσπάθειες για να αναλάβει τα δίκτυα πωλήσεων μαστίχας στο εξωτερικό, την πιο ουσιαστική δραστηριότητα που ασκεί η ΕΜΧ για λογαριασμό των παραγωγών. Σήμερα η ΕΜΧ κατέχει το 51!% της MEDITERRA με το υπόλοιπο να ελέγχεται από τραπεζικά, εφοπλιστικά κ.ά. συμφέροντα και είναι εισηγμένη στο Χρηματιστήριο. Ο έλεγχος του 51% από την ΕΜΧ οφείλεται στους αγώνες των παραγωγών, αφού στους αρχικούς σχεδιασμούς της διοίκησης ήταν να περάσει η επιχείρηση εξολοκλήρου σε στρατηγικό επενδυτή. Λύση είναι να γίνει 100% συνεταιριστική και να ενταχθεί στο γενικότερο σχεδιασμό της ΕΜΧ με στόχο να υπηρετεί τα συμφέροντα και τις ανάγκες του παραγωγού.
- Η σκανδαλώδης συμφωνία για αντιπροσώπευση της τσίχλας από την ΕΛΓΕΚΑ, που οδήγησε στην απώλεια τουλάχιστον του 50% του μεριδίου της εσωτερικής αγοράς τσίχλας που ελέγχαμε. Ενέργεια που είχαμε καταγγείλει πριν την υπογραφή της, αφού οι όροι της συμφωνίας ήταν εμφανώς χειρότεροι από το προηγούμενο καθεστώς. Η πρότασή μας να αναλάβει την αντιπροσώπευση η MEDITERRA θα απέφερε πάνω από 1 εκατομμύριο ευρώ κέρδη προς όφελος των παραγωγών.
- Η προώθηση σχεδίων δημιουργίας Μουσείου μαστίχας με παραχώρηση των δικαιωμάτων χρήσης για 50 χρόνια στην Τράπεζα Πειραιώς. Εδώ η ΕΜΧ έχει ενεργοποιήσει και την τοπική διοίκηση με σκοπό να εξασφαλίσει 8 εκατομμύρια ευρώ δημόσιο χρήμα στην τράπεζα για την κατασκευή του. Μέχρι σήμερα για κανένα πρόβλημα των παραγωγών δε ζήτησε η ΕΜΧ τη στήριξη της τοπικής διοίκησης, οι δε δήμοι από την πλευρά τους ποτέ δεν ασχολήθηκαν με τα προβλήματα της παραγωγής και των παραγωγών. Ακόμη κι αυτούς τους αγροτόδρομους δεν τους συντηρούν και ζητάνε να γίνονται από τους τοπικούς συνεταιρισμούς που τα έσοδά τους προέρχονται από την προμήθεια που εισπράττουν από το μαστίχι που παραδίνουν οι παραγωγοί.
- Οι αδιαφανείς προσλήψεις ημετέρων μέσω διαφόρων προγραμμάτων, που πέρα από το στοιχείο της εξυπηρέτησης των δικών μας παιδιών, ελέγχουν καλύτερα τις αντιδράσεις σ’ αυτή την πορεία
- Η παντελής αδιαφορία της στα προβλήματα υποδομών, καλλιέργειας καθώς και όλων των εργασιών που συνοδεύουν το μαστίχι. Η διασπάθιση εκατομμυρίων ευρώ, υποτίθεται για έρευνα, δεν πρόσφερε τίποτα στη βελτίωση των συνθηκών παραγωγής παρά μόνο κέρδη στους επιτήδειους.
Η μειωμένη τιμή της μαστίχας, ονομαστικά παραμένει ίδια για οκτώ χρόνια, φανερώνει το αποτέλεσμα αυτών των σχεδιασμών. Όμως:
- Σαν μονοπωλιακό είδος με τις ιδιότητες και τις δυνατότητες που διαθέτει έχει τα περιθώρια να κερδίζει με συνεχώς διευρυμένο οικονομικό όφελος.
- Παράλληλα η τουριστική αξιοποίηση μπορούσε να δώσει πολλαπλά οφέλη με τη βελτίωση των όρων επίσκεψης στους τόπους καλλιέργειας των σχίνων με αντίστοιχες υποδομές. Εδώ για την τοπική διοίκηση έπρεπε να είναι θέμα πρώτης προτεραιότητας.
- η σχεδιασμένη αξιοποίηση των χιλιάδων παραγωγών που μέσω των δικών τους ανθρώπων σ’ όλο τον κόσμο, σε πρώτη φάση, θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα τεράστιο δίκτυο προβολής και προώθησης της μαστίχας και των προϊόντων της, χωρίς ιδιαίτερο κόστος. Είναι ζήτημα προτεραιότητας και οργάνωσης από την ΕΜΧ που δαπανά εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ ετησίως για προβολή και διαφήμιση με αμφίβολα αποτελέσματα.
Για ν’ απολαμβάνουν οι παραγωγοί τον κόπο τους πρέπει ν’ αποτινάξουν όλους όσους μπαίνουν στο δρόμο τους για να τους εκμεταλλευτούν. Σήμερα υπάρχει εμπειρία για να κρίνουν ποιος και τι υπηρετεί. Οι δυνατότητες είναι τεράστιες παρά το αρνητικό πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον που κι αυτό πρέπει να τ’ αλλάξουν προς όφελός τους. Μέσω των τοπικών συνεταιρισμών να φτιάξουν τείχος σ’ όλους αυτούς που τους επιβουλεύονται και ν’ απαιτήσουν από τους αντιπροσώπους, τη διοίκηση της ΕΜΧ, την τοπική διοίκηση και το κράτος αυτά που δικαιούνται.
Αυτές οι σκέψεις παίρνουν αξία σ’ όποιον θέλει να συμβάλει για ν’ απολαμβάνει τον πλούτο και στη συγκεκριμένη περίπτωση το μαστίχι, αυτός που το παράγει.
Κακαρίνος Στρατής
Υποψήφιος με τη Λαϊκή Συσπείρωση στο Δήμο Χίου
